Η θεωρία της κοινωνικής μάθησης, με πρωτεργάτη τον Albert Bandura, αναλύει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αποκτούν νέες δεξιότητες, γνώσεις και συμπεριφορές μέσω της παρατήρησης και της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Η μάθηση τοποθετείται στο πλαίσιο της εμπειρίας ως προς την κοινωνική συμμετοχή. Στο πλαίσιο αυτό, βλέπουμε την ικανότητα του ανθρώπου να βιώνει τον κόσμο, να συμμετέχει ενεργά και εποικοδομητικά σε αυτόν και να μαθαίνει μέσα από πρωτοβουλίες και συνεργατικές δραστηριότητες· να μαθαίνει μέσα στην κοινότητα.

Η κοινότητα βασίζεται στις σχέσεις. Τα βασικά στοιχεία μιας κοινότητας, όπως ορίζονται στον χώρο της ψυχολογίας, είναι η ένταξη, η σύνδεση, η επιρροή και η ικανοποίηση των αναγκών. Μια κοινότητα μάθησης συνιστά μια κοινωνική δομή, όπου διαχέονται και ανταλλάσσονται ιδέες και τεχνουργήματα, διαμοιράζονται πληροφορίες, γνώσεις και πρακτικές, αναπτύσσονται κοινά συστήματα αξιών, συν-διαμορφώνονται νόρμες συμπεριφοράς και αναπτύσσονται δεσμοί μεταξύ των μελών της. Σταδιακά, εκτός από τις διαπροσωπικές σχέσεις που δημιουργούνται, εμφανίζεται και αναπτύσσεται ένα είδος κοινωνικού κεφαλαίου. Τα μέλη των κοινοτήτων συγκροτούν ένα είδος κοινωνικού ιστού, ένα είδος δικτύου στο οποίο οι δεσμοί αποκτούν έναν πιο γενικευμένο χαρακτήρα, όχι όμως απρόσωπο. Η κοινότητα έχει παρελθόν, παρόν, μέλλον και τα μέλη της έχουν προσδοκίες. Η κοινότητα έχει διάρκεια, μπορεί δηλαδή να εξακολουθεί να υπάρχει στην πορεία του χρόνου, παρά το γεγονός ότι τα μέλη της είναι δυνατό να αλλάζουν.

Γιατί είναι σημαντική η κοινότητα μάθησης;

Η δημιουργία μιας κοινότητας επηρεάζει την επιτυχία των φοιτητών, καθώς η αίσθηση του ανήκειν σε μια κοινότητα και το θετικό κλίμα σχετίζονται με τη μάθηση, την επιμονή, τη συγκράτηση και την ικανοποίηση των φοιτητών. Στη βιβλιογραφία[1] εντοπίζεται σημαντική σχέση μεταξύ της κοινότητας και της αντιλαμβανόμενης γνωστικής μάθησης, της μαθησιακής δέσμευσης και των μαθησιακών αποτελεσμάτων, ενώ η σύνδεση και αλληλεπίδραση φοιτητή-καθηγητή και φοιτητών μεταξύ τους συνδέεται με την επικοινωνία εντός και εκτός τάξης και τη μάθηση από ομοτίμους (peer learning). Παράλληλα, διαπιστώνεται σημαντική θετική σχέση μεταξύ της αίσθησης της κοινότητας και της ικανοποίησης από την ποιότητα των μαθημάτων.

Στα πλεονεκτήματα της καλλιέργειας μιας κοινότητας μάθησης αναφέρονται μεταξύ άλλων ότι:
- Εξασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία
- Αυξάνει τον χρόνο εμπλοκής στη διδακτική διαδικασία
- Προσφέρει επιπλέον κίνητρα για μάθηση
- Μειώνει τις προκαταλήψεις
- Βελτιώνει τις κοινωνικές και οργανωτικές δεξιότητες
- Προωθεί τη διαθεματική, διεπιστημονική & βιωματική προσέγγιση της γνώσης
- Συνιστά την οριζόντια και ολιστική προσέγγιση της διδασκαλίας και της μάθησης
- Ενθαρρύνει τις συμπράξεις και τις συνέργειες
- Χτίζει συναντίληψη
- Ανανεώνει και μετασχηματίζει την ίδια την πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Στους κινδύνους αναφέρονται περιπτώσεις αθέμιτης ανταγωνιστικότητας, το φαινόμενο του λαθρεπιβάτη (free-rider), η απαιτητική ή/ και ελλιπής προετοιμασία, η έλλειψη ετοιμότητας ή εξοικείωσης, καθώς και η χρονοβόρα και απαιτητική εφαρμογή της σε συνδυασμό με το πιεστικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών